Obowiązkowe kursy doskonalące kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej
Kwalifikowanych pracowników ochrony jest około stu tysięcy. W tym roku wielu z nich powinno zaliczyć kurs, który przedłuży ważność ich uprawnień o kolejne pięć lat. Dlaczego rok 2018 jest tak ważny dla ponad połowy pracowników naszej branży? Otóż w pierwszym kwartale 2014 roku, po deregulacji zawodu pracownika ochrony, wszyscy ówcześni posiadacze licencji pierwszego i drugiego stopnia zostali wpisani na listy kwalifikowanych pracowników ochrony (licencja została zniesiona i zastąpiona wpisem na listę). Ważność uprawnień tych osób skończy się na początku 2019 roku i do tego czasu powinni oni złożyć zaświadczenie o ukończeniu kursu doskonalącego właściwemu komendantowi wojewódzkiemu policji.
Zgodnie z art. 38b ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2017, poz. 2213 ze zm.) obowiązek odbycia kursu doskonalącego (wymaganego co pięć lat) dotyczy tylko kwalifikowanych pracowników ochrony. Ten obowiązek nie dotyczy osób pełniących funkcje członków organów zarządzających, prokurentów lub pełnomocników ustanowionych do kierowania działalnością określoną w koncesji lub prowadzących koncesjonowaną działalność gospodarczą jako przedsiębiorcy indywidualni lub wspólnicy osobowej spółki handlowej, jeżeli osobiście nie wykonują czynności związanych z bezpośrednią ochroną fizyczną. Omawiany przepis wskazuje również podmioty, które mogą prowadzić powyższe kursy, a są nimi m.in. publiczne i niepubliczne placówki i ośrodki kształcenia ustawicznego, działające na podstawie art. 117 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. W związku z tym warto sprawdzić, czy dany podmiot jest uprawniony do prowadzenia przedmiotowego kursu doskonalącego, gdyż, jak pokazuje rzeczywistość, bywa z tym różnie.
Zakres kursu jest uregulowany w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie szczegółowej tematyki, formy oraz czasu trwania kursu doskonalącego umiejętności kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (Dz. U. 2016, poz. 103). Kurs doskonalący trwa 40 godzin i jest prowadzony w formie wykładów i zajęć praktycznych. Jego tematyka obejmuje aktualny stan prawny i dotyczy ustawy o ochronie osób i mienia, ustawy o broni i amunicji oraz uprawnień kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej z uwzględnieniem wykorzystania przez nich środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej, a także ich odpowiedzialności karnej i cywilnej (w sumie cztery godziny), zasady udzielania pomocy przedlekarskiej (osiem godzin), szkolenie strzeleckie, w tym strzelanie z kilku rodzajów broni palnej – pistoletu, rewolweru, pistoletu maszynowego, karabinku i strzelby gładkolufowej (w sumie 12 godzin), a także samoobronę i techniki interwencyjne (16 godzin).
Wejście w życie przepisów wprowadzających obowiązkowe kursy doskonalące spotkało się z olbrzymim oburzeniem zarówno pracodawców, jak i pracowników, głównie ze względu na zbyt dużą liczbę godzin na kursie, koszty i zamęt organizacyjny. Większość w naszym środowisku twierdziła, że ten pomysł pozbawiony jest sensu, gdyż, jak wiadomo, doskonalenie zawodowe powinno być procesem ciągłym, a prowadzenie zajęć raz na pięć lat całkowicie mija się z celem. Niektóre firmy zapewniają systematyczne doskonalenie zawodowe swoim pracownikom ochrony, szczególnie tym korzystającym z broni i środków przymusu bezpośredniego, ale w wielu agencjach ochrony doskonalenie zawodowe nie funkcjonuje. Przyjęliśmy do wiadomości, że kurs doskonalący jest obowiązkiem i nikt już tego nie kwestionuje. Po prostu trzeba go odbyć. Okazało się też, że – mimo początkowej niechęci – pracownicy przekonali się do kursów. Niektórzy z nich przyznali, że mają służbową broń (a więc także legitymacje uprawniające do posiadania broni), ale na zajęciach z pierwszej pomocy przedlekarskiej, samoobrony i na treningu strzeleckim byli pięć lat temu lub dawniej. Z tego wynika, że w niektórych przypadkach lepiej doskonalić raz na pięć lat niż wcale.
Obowiązkowe kursy doskonalące dla kwalifikowanych pracowników ochrony zaczęto organizować już w połowie 2017 roku, gdy kilka agencji ochrony zleciło przeprowadzenie kursów dla swoich pracowników właściwym placówkom szkoleniowym. Duża część pracowników z naszej branży jest zobowiązana do odbycia kursu do końca roku. Niektórzy zwlekają z pójściem na kurs do ostatniej chwili, aby mieć uprawnienia ważne do końca 2023 roku. Pomimo tego, że pracodawcy nie mają obowiązku pokrycia kosztów kursów doskonalących dla swoich pracowników, większość firm je pokrywa. Podkreślenia wymaga fakt, że taki kurs to spory wydatek dla pracodawców, szczególnie tych, którzy zatrudniają dużą liczbę osób. Średnie ceny kursu to 300–600 zł za osobę i często zależą od liczby uczestników. Są też oferty wystawienia zaświadczenia za 150 zł bez zorganizowania zajęć…
Skoro szkolenia są obowiązkowe, powinny być przeprowadzane fachowo, a uczestnicy powinni faktycznie z nich skorzystać, gdyż poprawi to jakość świadczonych usług ochrony fizycznej.
Tomasz Żórawski
rzeczoznawca i członek zarządu Polskiej Izby Ochrony
dyrektor-instruktor Centrum Szkoleniowego Służb Ochrony DELTA